Κυριακή 11 Απριλίου 2010

Ο Ρομπέν των δασών και ο Όμηρος

Η ιστορία του Ρομπέν των Δασών είναι για τους Βρετανούς ό,τι είναι τα Ομηρικά Έπη για τους Έλληνες. Ένα παραμυθάκι απ' όπου τα παιδιά αντλούν πρότυπα. Όμως, αυτή η ιστορία, που διαπαιδαγωγεί τα παιδιά της Βρετανίας, τους προσφέρει ένα πρότυπο που δεν είναι ίδιο με τον Αχιλλέα. Ο Βρετανός Ρομπέν λέει τα "μεγάλα" λόγια που αρμόζουν σ' έναν ήρωα, αλλά στην πραγματικότητα ο Ρομπέν είναι ένας συμφεροντολόγος δούλος, που προσπαθεί να παρασύρει τον λαό υπό την εξουσία του "νόμιμου" βασιλιά. Είναι ένας ήρωας, που στο όνομα δήθεν του λαού δεν πολεμάει ένα σκληρό και άδικο βασιλικό σύστημα, αλλά έναν σφετεριστή του θρόνου του απόντος "νόμιμου" βασιλιά. Ενός βασιλιά, ο οποίος γλιτώνει την κρίση λόγω της απουσίας του.

Δεν περνάει καθόλου από το μυαλό αυτού του ήρωα να κρίνει γενικά τα βασιλικά προνόμια και ν' ανατρέψει τη βασιλεία ως άδικο κοινωνικό σύστημα. Αγωνίζεται απλά για τη νομιμότητα αυτού που κατέχει τον θρόνο και όχι για την κοινωνική δικαιοσύνη, που θίγεται από την παρουσία των βασιλέων. Ο Αχιλλέας, για παράδειγμα, μπορεί να ήταν και ο ίδιος βασιλιάς, αλλά, αντιδρώντας σε ανώτερη εξουσία, για λόγους που έχουν καθαρά σχέση με την εκμετάλλευση και την αδικία, στην ουσία προτείνει εμμέσως τη δημοκρατία. Αν αμφισβητηθεί η ιεραρχία στο ανώτερο επίπεδο, δεν είναι δύσκολο ν' αμφισβητηθεί και στο κατώτερο. Όταν αμφισβητείς την εξουσία για συγκεκριμένους λόγους, δέχεσαι και ο ίδιος την αμφισβήτηση, όταν υπάρχουν αυτοί οι λόγοι για κάποιους άλλους. Ο Αχιλλέας γι' αυτόν τον λόγο είναι χρήσιμος ήρωας και τα Έπη χρήσιμο μέσον διαπαιδαγώγησης. Είναι χρήσιμο πρότυπο για τον άνθρωπο και επικίνδυνο για την εξουσία.

Αντίθετα μ' αυτόν, το πρότυπο του Ρομπέν των Δασών είναι χρήσιμο μόνον για την εξουσία. Ο ήρωας είναι παντε­λώς άχρηστος κι εξαιρετικά επικίνδυνος για να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για τον άνθρωπο. Είναι εντελώς μονοδιάστατος κι αφιερώνει το σύνολο της ζωής του σε έναν σκοπό. Δεν έχει τα χαρακτηριστικά του Οδυσσέα, ο οποίος τοποθετείται σε όλα τα ζητήματα και προσφέρει γνώση στον άνθρωπο στο σύνολο των θεμάτων. Τον Οδυσσέα, εκτός από τους στόχους του, τον απασχολούν τα προσωπικά του προβλήματα, η σχέση του με τη γυναίκα του και το παιδί του. Εκτός από τα υπεράνθρωπα κατορθώματα, που είναι οι στόχοι του, τον απασχολούν στον ίδιο βαθμό και τα ανθρώπινα προβλήματα που ο ίδιος αντιμετωπίζει. Δεν παριστάνει τον θεό, που δεν αντιμετωπίζει κανένα ανθρώπινο πρόβλημα.       
  ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ